AÇIK HAVZA
Akarsuyun sularını denize ulaştırabilmesi durumudur.
AĞIL
Hayvanların barındığı, üstü açık çitle çevrili yer.
AĞIZ
Akarsuyun denize ulaştığı yer
AFEL
Dünyanın güneşe en uzak olduğu tarih
AKARSU DEBİSİ
Akarsuyun herhangi bir kesintiden birim zamanda geçen su miktarı.
AKARSU HAVZASI
Bir akarsuyun tüm kollarıyla su topladığı beslenme alanı
AKARSU REJİMİ
Akarsuyun yıl içindeki su seviyesi değişimin denir.
ALACAKARANLIK
Gün bitimi ile gecenin başlangıcı arasındaki zaman
ALBEDO
Bir yüzey üzerine gelen ışının yansıyan ışına oranı
ALPİN ÇAYIR
Dağların yüksek kesimlerinde sürekli yeşil kalan bitki topluluğu
ALÜVYON
Akarsuların taşıdığı kum, mil ,çakıl karışımından oluşan birikintiler.
ALİZE
30° enlemlerinden Ekvatora doğru esen sürekli rüzgarlar
ANEMOMETRE
Rüzgar hızını ölçen alet
ANIZ
Ekin biçildikten sonra tarlada kalan köklü sap
ANTİSİKLON
Yüksek basınç,Basınç değerinin çevreye göre yükse olması.
ANTREPO
Ticari malların belli bir süre için korunduğu yer, depo
ANTROPOJEN BOZKIR
İnsanlar tarafından ormanların tahrip edilmesi sonucu oluşan bozkır
ANTİKLİNAL
Kıvrımlı dağın yükselen kısmı
ARKTRİK BÖLGE
Kuzey kutup bölgesi
ARTEZYEN
Basınçlı yer altı suları
ASİMİLASYON
Farklı kültürlerin başka bir kültür içinde eritilmesi
ATLAS
Haritalar takımı
ATMOSFER BASINCI
Gazların yeryüzündeki cisimler üzerinde uyguladığı ağırlık etkisi
ATOL
Mercan adası
AYSBERG
Su içinde yüzen buzdan oluşan dağ
BAĞIMLI NÜFUS
Çalışma çağı dışında kalan nüfus
BAĞIL NEM
Havanın içindeki nem miktarının havanın taşıyabileceği nem miktarına oranı
BAKI
Güneşe dönük olma, bir dağ yamacının güneşe baktığı yön.
BANLİYÖ
Büyük bir şehrin çevresindeki yerleşim alanları
BARKAN
Hilal biçimindeki kum birikintisi
BEYİN GÖÇÜ
Yetişmiş nitelikli ve eğitimli nüfusun daha iyi çalışma ve yaşama koşulları nedeniyle dışarıya göç etmesi
BOĞAZ
Dar, dik yamaçlı vadi veya iki denizi birbirine bağlayan su yolu
BOĞAZ VADİ
Bir dağ sırasını enine kesen vadi
BORA
Dalmaçya ve istirya kıyılarından esen şiddetli soğuk ve kuru bir rüzgar dır.
BOTANİK
Bitkileri inceleyen bilim dalına denir.
BOYLAM
Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın başlangıç meridyenine olan uzaklığının açısal değeri.
BOYUN
İki zirve arasında, dağın en alçak kesimi
BOZKIR
Kurak ve yarı kurak bölgelerin kısa boylu ot örtüsü
BÖLGE
Doğal ve beşeri bakımlardan ayırt edilebilen ortak özelliği olan yer.
BULVAR
Ortasında ya da kenarlarında ağaç ve çimen kaplı bir şerit bulunan geniş cadde
BUZUL
Dağların yüksek kısımlarında görülen buz yığını
BUZUL GÖLLER
Buzullaşma döneminde buzulların aşındırmasıyla oluşan çanaklardaki göller
BİOMAS ENERJİ
Bitkisel ve hayvansal ürünlerden elde edilen enerji
BİYOCOĞRAFYA
Canlılar coğrafyası
ÇAYIR
Yağışlarla yeşeren gür ot toplulukları
ÇELTİK
Pirinç yetiştirilen sulak tarla
CEPHE
Farklı karakterdeki hava kütlelerinin karşılaştığı alan
CEZİR
Gelgit sırasında deniz çekilmesi
COĞRAFİ BÖLGE
Coğrafi özellikler çevresinden ayrılan kendi içerisinde benzerlikler gösteren en büyük coğrafi birim.
COĞRAFİ BÖLÜM
Coğrafi bölge içinde doğal koşullar,sosyal ve ekonomik bakımından farlı küçük birim
COĞRAFİ KONUM
Yeryüzündeki herhangi bir alanın bulunduğu yer.
CHARTER TAŞIMACILIĞI
Düzenli uçuşlara bağlı olmayıp, yolcu isteğine bağlı olarak yapılan dolmuş uçak yolcu taşımacılığı
ÇIĞ
Kar yığınlarının eğim yönünde aşağıya doğru hareket etmesiyle ortaya çıkan doğal afete denir
ÇİY
Havadaki su buharının cisimler üzerinde su damlacıkları biçiminde yoğunlaşması
ÇİZGİSEL HIZ
Dünyanın kendi etrafında dönüşü ile açığa çıkan hız
ÇÖL
Bitki örtüsünün hiç olmadığı yada seyrek olduğu kurak yer
DALGAKIRAN
Limanları dalgalardan koruyan uzun setler
DAĞ
Çevresine göre yükseltisi 500 m’den fazla olan yer şekli
DAĞ OLUŞUMU
Orojenez
DAM
Köy altı yerleşmelerinde kurulan geçici barınak
DAVAR
Koyun keçi gibi küçükbaş hayvanlara verilen ad
DEBİ (Akım)
Akarsuyun belli bir kesintiden birim zamanda geçen su miktarı
DELTA
Akarsuların denize ulaştığı yerde denizi doldurarak oluşturduğu üçgen görünümlü ova
DEMOGRAFİ
Nüfus bilimi
DEVAÜLE ETMEK
Bir ülke parasının diğer ülke paraları karşısındaki değerini düşürmek
DEPREM
Yer kabuğunda meydana gelen saraıntılar
DIŞ TİCARET AÇIĞI
İthalatın ihracattan fazla olması
DIŞ PÜSKÜRÜK
Magmanın yeryüzüne kadar çıkararak soğuması ile oluşan kayaçlar
DOLU
Yağmur gibi gökyüzünden düşen küçük buz topları
DOLUNAY
Ay’ ın dünyadan görülen yüzünün tümüyle aydınlık olması
DOLİN
Karstik aşındırma şekli
DONLU GÜN
Sıcaklığın 0 derecenin altına düştüğü gün
DON OLAYI
Sıcaklığın donma noktası altına düşmesi sonucu suyun buza dönüşmesi olayı
DRENAJ
Topraktaki fazla suların akıtılması
DÖNENCE
Güneş ışınlarını Kuzey ve Güney yarım kürede dik açıyla düştüğü en son enlem dir.
DULDA
Güneş yağmur ve rüzgardan korunmuş yer.
DÜDEN
Karstik arazide yer altı sularını birbirine bağlayan kanal.
EKLİPTİK
Yörünge düzlemi
EKOCOĞRAFYA
Ekolojiye coğrafi yöntemle yaklaşım, ekolojik coğrafya
EKOLOJİ
Çevre bilimi
EKOSİSTEM
Belli bir alanda yaşayan ve birbiriyle etkileşim içinde olan canlı topluluğu
EKSEN
Dünya’ nın yada başka bir gök cisminin merkezinden geçen ve bir ucundan öbürüne uzanan hayali çizgi
EKİNOKS
Gece gündüz eşitliği (21 Mart – 23 Eylül)
ENDEMİK BİTKİ
Dünyanın sadece belli bir bölgesinde bulunan ve belirli iklim şartlarında yetişen başka yerlerde yetişmeyen bitki
ENLEM
Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın Ekvator’a uzaklığının açısal değeri.
ENTANSİF TARIM ( İntansif Tarım )
Modern yöntemlerle yapılan verimi yüksek tarım
ENTEGRASYON
Yabancıların kültürel özelliklerini yitirmeden başka toplumlarla bütünleşmesi
EPİROJENEZ
Yer kabuğunun geniş alanlarının yavaş bir tempoyla yükselmesi veya alçalması olayına denir
ERG
Afrika’da kumlardan oluşan çöllere verilen isim
EROZYON
Toprağın kemirilmesi, taşınması
ESTUAR
Gelgitin görüldüğü kıyılarda su basmasına uğrayan akarsu ağzı
ETEZİEN
Ege Denizi’nde kuzeyden esen soğuk rüzgar.
EVRİM
Zaman içinde değişme
FALEZ ( Yalıyar )
Kıyıda dalga aşınımı sonucu oluşan diklikler
FAY
Yerkabuğunun kırık bölümleri.
FAUNA
Hayvan topluluğu
FERİBOT
Arabalar veya vagonlar ile içindeki yolcuları bir yakadan ötekine geçiren gemi
FLORA
Bitki topluluğu
FOSİL
Jeolojik devirler boyunca yaşamış canlıların taşlamış kalıntıları
FRİGOFRİK
Soğutma özelliği olan, soğutucu
FİYORD
Buzul aşındırması sonucu oluşan vadilerin deniz suları altında kalmasıyla oluşan girintili çıkıntılı kıyı
GAP
Güneydoğu Anadolu Projesi
GARİG
Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü alanlarda görülen bodur çalı.
GAYZER
Aktif volkanik alanlarda buhar halinde fışkıran kaynaklara denir.
GECEKONDU
İzinsiz yapılan ve altyapı ihtiyaçları devlet tarafından karşılanmayan dar gelirli ailelerin yaşadığı barınak
GEÇİCİ YERLEŞME
Yılın belli bir süresi boyunca kullanılan yerleşim
GELGİT ( Medcezir )
Ay’ ın veya güneş’in çekim gücünün etkisiyle Dünya’daki su kütlelerinin alçalmasıve yükselmesi olayı
GEOİT
Yer kürenin özgün şekli
GENEL HARİTA
Geniş alanları gösteren küçük ölçekli haritalar dır.
GURUP
Güneşin batma anı
GÖÇ
Nüfusun geçici veya sürekli olarak yer değiştirmesi
GÖL
Karaların çanaklaşmış alanlarında birikmiş su kütlelerine denir
GLASYE
Buzul
GRABEN
Kırık hatlar boyunca çökme sonucu oluşmuş düzlük
GRUP VAKTİ
Güneşin batış anında ortaya çıkan kızıllık, batış anı
GİDEĞEN
Göllerin fazla sularının boşaldığı oluk.
HABİTAT
Bir canlının doğal yaşam ortamı
HALİÇ
Gelgidin fazla olduğu kıyılarda,denizin akarsuyun ağzına doğru oluşturduğu huni biçimindeki girintilerdir.
HAMADA
Afrika’da taşlardan oluşan çöllere verilen isim
HAMSİN
Kuzey Afrika ve Arabistan da Güney ve Güneydoğudan esen rüzgardır.
HARA
Hayvan soylarının iyileştirilmesi için kurulmuş çiftlik
HARİTA
Dünyanın tamamının yada bir bölümünün kuş bakışı,belli bir oranda küçültülerek düzleme aktarılmış şekli
HARİTA ANAHTARI
Haritada kullanılan özel işaretlerin açıklama kısmı
HARİTA ÖLÇEĞİ
Haritalardaki küçültme oranı
HASAT
Tarım ürünlerinin toplanması yada biçilmesi
HAVA KÜTLESİ
Havanın sıcaklık ve nem bakımından aynı özellik gösteren geniş parçası
HAVZA
Akarsuların su toplama alanı
HEKTAR
10.000 m² ‘ye eşit alan ölçüsü
HEYELAN
Tabakaların toprakla birlikte aşağıya doğru yer değiştirmesi
HİDROELETRİK ENERJİ
Barajlardan su gücü ile elde edilen enerji
HİDROELEKTRİK DÖNGÜ
Yeryüzündeki suların sürekli bir döngü içerisinde olması durumu
HORST
Kırılma sonucu çöken sahalara göre yüksekte kalan kısmı.
HİDROELEKTRİK SANTRAL
Baraj göllerinden yararlanılarak elektrik enerjisi elde edilen santraller
HİDROĞRAFYA
Yeryüzündeki suları inceleyen bilim dalıdır.
HİDROLOJİ
Suları çeşitli dallarıyla inceleyen bilim.
HİDROSFER
Su küre
HİNTERLAND
Bir limanın çevresiyle olan ulaşım bağlantısı
HÖRGÜÇ KAYA
Buzulların ,üzerinde bulundurdukları kayaları aşındırmasıyla oluşan yer şekli
IŞIK HIZI
Işığın birim zamanda aldığı yol
IŞIMA
Yeryüzünün, güneşten aldığı ısıyı geri vermesi
IŞIN
Bir ışık kaynağından etrafa yayılan ışık demeti
İÇ GÜÇLER
kaynağını ve gücünü yerin içinden alan ve yeryüzünü biçimlendiren göçlerdir
İÇ PÜSKÜRÜK
Magmanın yerin derinliklerinde soğuması sonucunda oluşan taşlardır.
İHRACAT
Dış Satım
İKLİM
Belirli bir bölgede uzun süre değişmeyen hava koşulları,Hava olaylarının uzun yıllardaki ortalaması
İNDİRGENMİŞ SICAKLIK HARİTASI
Yükseltinin sıcaklık üzerindeki etkisini yok sayıldığı harita
İSTİHDAM
İş edindirme
İZDÜŞÜM
Bir yeryüzü şeklinin kağıda döküldüğü alan
İZOHİPS EĞRİSİ
Aynı yükseklikte ki noktaları birleştiren eğri
İZOSTATİK DENGE
Yer kabuğunu oluşturan levhalar manto üzerinde belir bir dengede durmasına denir
JEOLOJİ
Yerin iç yapısını inceleyen bilimdir
JEOMORFOLOJİ
Yer yüzü şekillerini inceleyen bilimdir
JEOPOLİTİK
Coğrafya koşullarına göre düzenlenen siyaset
JEOSENKLİNAL
Deniz ya da okyanus tabanlarında tortulanmanın görüldüğü geniş alan
JEOTERMAL
Sıcak su buharı
JİPS
Alçıtaşı
KABOTAJ
Bir ülkenin karasularında yük ve yolcu taşımacılığı hakkı
KALDERA
Volkanik konilerin tepesinde bulunan patlama ya da çökmeyle genişlemiş krater.
KALICI KAR ( Toktağan )
Yaz ve kış boyunca erimeden kalan kar
KALKER
Erimiş halde bulunan kirecin çökelmesi ve taşlaşması sonucu oluşan taş.
KANAL
Akarsuları yada denizleri birbirine bağlayan, doğal yada insan yapısı su yolu
KANO
Kürekle kullanılan, dar, hafif ve küçük tekne
KANYON
Derin ve yamaçları çok dik vadi
KAPALI HAVZA
Akarsuyun sularını denize ulaştıramaması durumudur
KAPIZ
Toroslarda dar ve derin vadi, kanyon
KARAYEL
Türkiye ye Kuzeybatıdan esen soğuk yerel rüzgarlardır.
KARMA REJİMLİ AKARSULAR
Birden fazla iklim bölgesinde akış gösteren akarsular dır
KARST
Suda eriyebilen kayaçların oluşturduğu arazi.
KARSTİK BÖLGE
Kolay çözünen kayaçların bulunduğu yer
KARSTİK GÖL
Eriyebilen kayaçların bulunduğu yerlerde oluşan göl.
KARTOĞRAFYA
İz düşüm yöntemlerinden yararlanarak harita çizimi ile uğraşan bilime denir
KAYAÇ
Yer kabuğunun yapı malzemesi olan katı cisimlere denir
KAYNAK
Yer altı sularının yeryüzüne çıktığı yer.
KEŞİŞLEME
Güneydoğudan esen rüzgarlara verilen isimdir
KIRGIBAYIR
Sel suları ve akarsuların dilik dilik yardığı çıplak yamaçlar
KIRAĞI
Su buharının buz kristalleri şeklinde zeminler üzerindeki yoğunlaşmış hali
KIRGIBAYIR
Yarı kurak iklim bölgelerinde sel sularının oluşturduğu yarıntılar.
KISTAK
Bir yarımadayı karaya bağlayan, iki yanı su ile çevrili dar kara parçası
KITA SAHANLIĞI
Karaları çevreleyen ve kara sayılan 200m derinliğe kadar olan sığ deniz dipleri.
KOM
Ekonomik faliyetin büyük ölçüde hayvancılığa dayalı olduğu köy altı yerleşmesidir.
KONVEKSİYONEL YAĞIŞ
Isınan havanın yükselerek soğumasıyla oluşan yağış.
KRİVETZ
Orta Avrupa dan Balkanlara doğru esen rüzgarlardır.
KLİMATOLOJİ
Coğrafyanın iklimle ilgilenen dalı
KLİMATİK HARİTA
Sıcaklık yağış ve basınç gibi iklim elemanlarının dağılışını gösteren haritalar dır.
KLİMATİZM
İklimden faydalanmaya dayalı turizm
KOPENHAG KRİTERLERİ
AB’ ye yeni aday üyelerin uymakla yükümlü olduğu siyasi kriterler
KUMUL
Rüzgarların taşıdığı kumların üst üste birikmesiyle oluşan kum tepeleri
KURAKLIK
Çoğunlukla bitkilerin büyüme zamanına rastlayan süre içindeki yağışsız dönem.
KRATER
Volkan konilerinin üs kısmında bulunan ve volkanik patlamayla oluşan huni biçiminde ki çukurlara denir.
KRATER GÖLÜ
Bazı kraterlerin diplerinde sular birikerek göl oluşmaktadır.
KURU TARIM
Az yağışlı bölgelerde sulama olmaksızın yapılan tarımsal üretim
LAGÜN
Kıyı kordonlarının koyların önünü kapatmasıyla oluşan göl.
LAPYA
Karstik bölgelerdeki yamaçlarda oluşan derinlikleri birkaç cm ile bir iki metre arasında değişen oyuk,delik ve yarıntı biçimi
LATERİT
Sıcak ve nemli iklim toprağı
LAV
Volkanlardan çıkarak yeryüzüne kadar ulaşan eriyik madde
LEJAND
Harita anahtarı
LEVHA
Yer kabuğunu meydana getiren büyük kara parçalarından her biri
LODOS
Güneybatı dan esen rüzgarlara verilen isim
LOKOMOTİF
Treni hareket ettiren motorun bulunduğu demiryolu taşıtı
LİKEN
Suyosunu ile bir mantarın birlikte yaşamasıyla oluşan karışık bitki
LİMNOLOJİ
Coğrafyanın gölleri inceleyen bilim dalı
LİTOSFER
Taş küre
LÖS
Kurak bölgelerde rüzgarın taşıyıp biriktirdiği toprak
MAAR
Volkanik bölgede patlama sonucu oluşan çukurlar
MAĞARA
Karstik topoğrafyada kalkerin suda çözünmesiyle oluşan yer altı boşlukları
MAKİ
Yazları sıcak ve kurak kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz ikliminin karakteristik bitki örtüsü
MAKSİMUM YEM
Havanın belli bir sıcaklıkta taşıya bileceği nem miktarı
MANDIRA
Peynir, yoğurt ve tereyağı üretimi amacı ile yapılan ahır hayvancılığı
MATEMATİK KONUM
Dünya üzerinde bir nokta veya alanın ekvator veya başlangıç meridyenine göre konumu
MEDYA
Gazete, dergi, televizyon, radyo, sinema ve internet gibi yazılı görsel, iletişim araçlarının tümü
MENDERES
Akarsuların az eğimli yerlerinde oluştuğu büklümler
MERA
Hayvan otlatılan yer, otlak
MERİDYEN
Kutup noktalarını birleştiren ekvator ve paralelleri dik kesen hayali yaylardır.
METALURJİ
Maetalleri işleyen sanayi kolu
METEOR ( Göktaşı )
Uzaydan gelen göktaşının atmosfere girme olayı
METEOROLOJİ
Hava kürede meydana gelen değişiklikleri inceleyen bilim.
MEZRArduk
Birkaç ailenin köy dışında tarım ve hayvancılık faliyeteri sürdürmek için oluşturdukları köy altı yerleşmeler
MONOKÜLTÜR
Tek bir çeşit tarım ürününün geniş alanlarda üretilmesi, tek ürüne dayalı tarım
MOREN
Buzullar tarafından taşınan topraklar
MİKRO KLİMA
Küçük iklim bölgeleri
MİSTRAL
Fransa da kuzey ve kuzeybatıdan esen kuru ve şiddetli rüzgarlardır.
MUTLAK NEM
Havanın içindeki nem miktarı
MÜBADELE GÖÇLERİ
İki ülke vatandaşlarını ilgilendiren nüfus değişimi
NADAS
Tarlanın bir yıl dinlendirilmesi
NARENCİYE
Turunç, limon, mandalina, greyfurt ve portakal gibi ürünlerin ortak adı
NAVLUN
Deniz taşımacılığı karşılığında alınan para
NEM
Havadaki su buharı
NÜFUS
Sınırları belli bir alanda yaşayan insan sayısı
NÜFUS YOĞUNLUĞU
Birim alana düşen insan sayısı
OBA
Daha çok göçebe hayvancılık yapan toplulukların geçici olarak yerleştikleri yer
OBRUK
Özellikle kireç taşlarının çözülmesiyle meydana gelen doğal kuyu
ORMAN
Ağaçların egemen olduğu doğal alan
ORMAN SINIRI
Düşük sıcaklık veya yağış azlığı nedeniyle ormanın sona erdiği sınır
OROJENEZ
Dağ oluşumuna neden olan yer kabuğu hareketleri
ORAGRAFİK YAĞIŞLAR
Nemli hava kütlelerinin bir dağ yamacına çarparak yükselmesi durumunda oluşan yağışlardır
OSEONOĞRAFYA
Yeryüzünde ki okyanusları inceleyen bilimdir.
OVA
Akarsular tarafından derince yarılmamış ,çevresine göre çukurda kalmış ,yüzeyi alüvyollarla örtülü geniş düzlük
ÖLÜM ORANI
Bir yıl içerisindeki ölümlerin oranına denir
ÖZEL HARİTA
Belli bir konu için özel olarak hazırlanmış haritalardır
OZON TABAKASI
Atmosferin 20 – 25 yükseğinde yer alan ve morötesi ışınların büyük kısmını tutan tabaka
PARALELLER
Dünyayı iki eşit parçaya ayırdığı kabul edilen ve ekvatora paralel olarak geçtiği varsayılan çembere denir
PARATONER
Yıldırım savar
PEDOLOJİ
Toprak bilimi
PENEPLEN
Akarsu aşındırmasının son evresinde yer şekillerinin hafif dalgalı ve deniz seviyesine yaklaşmış durumu
PERİ BACASI
Genellikle volkan tüflerinin yaygın olarak bulunduğu vadi ve platoların yamaçlarında sel sularının aşındırmasıyla oluşan yeryüzü şekli
PERİHEL
Dünyanın güneşe en yakın olduğu tarih
PEYZAJ
Görünüş
PLANKTON
Sularda yaşayan küçük canlı grupları,balık yemi
PLATO
Akarsular tarafından derince yarılmış düzlükler
POLAR HAVA
Kutuplara yakın bölgelerin soğuk havası
POLEN
Bitkilerin çiçeklerinden çıkan toz şeklindeki tohum
POLYE
Karstik bölgelerdeki en geniş aşınım düzlükleri
POTAMOLOJİ
Coğrafyanın akarsuları inceleyen bilim dalı
POYRAZ
Kuzeydoğudan esen rüzgarlara verilen isim
PROFİL
Yeryüzü şekillerinin yandan görünüşünü gösteren kesit
PÜSKÜRÜK KAYAÇLAR
Magmanın soğuyarak katılaşması sonucu oluşurlar
RAFİNERİ
Ham petrolü işleyen ve farklı ürünlerini ayrıştıran tesis
RAKIM
Yükseklik
REG
Büyük Sahra Çölünün kuzeyideki ovalara verilen isim
REGRASYON
Karaların yükselmesine bağlı olarak deniz seviyesinin gerilemesine denir
REKOLTE
Bir arazide ekilen üründen elde edilen yıllık toplam tarımsal üretim
RELİEF
Yer şekli
RENDZİNA
Killi kireçli arazilerde bulunan toprak
RESİF
Deniz yüzüne çıkmış mercan kayalar
REZERV
Yeraltında bulunan sıvı, gaz ve katı yakıt, mineral ve doğal kaynakların kullanılabilir potansiyeli
RİA KIYILAR
Akarsu vadilerinin aşağı kısımlarının deniz altında kalmasıyla oluşan kıyılardır
RİCHTER ÖLÇEĞİ
Amerikalı Charles F.Richter’ in depremlerin şiddetini ölçmek için geliştirdiği ölçek
RÜZGAR FREKANSI
Rüzgarların yıl içinde belirli bir yönden esme sıklığı
RÖLYEF
Kabartma
SAĞANAK
Aniden bastıran şiddetli yağmur
SAVAN
Ağaçlı bozkır
SEKİ
Vadi ya da deniz kıyılarında görülen basamaklar
SERA
Mevsim dışı sebze ve meyve yetiştirmek amacı ile yapılmış cam veya naylonla kapatılmış mekanlar
SERA ETKİSİ
Atmosferdeki gazların güneşten gelen enerjiyi emmesi sonucu atmosfer sıcaklığını artırması
SICAKLIK TERSELMESİ
Özellikle çukur bölgelerde alçak yerlerin daha yüksek yerlere nazaran soğuk olduğu atmosfer olayı
SOLSTİS
Gün dönümü ( 21 Haziran – 21 Aralık )
SONAR
Ses dalgaları ve yankı aracılığıyla su altındaki cisimlerin yerini saptayan aygıt
SPEOLOJİ
Mağara bilimi
SULUSEPKEN
Karla karışık kısmen donmuş yağmur
SÜBVANSİYON
Devlet tarafından toplumun çeşitli kesimlerine yapılan maddi yardımlar
SÜPERNOVA
Çok büyük bir yıldızın, güneşten milyarlaca kez daha güçlü bir parlamayla patlaması
SİRK
Buz yalağı
SİRK BUZULU
Kalıcı kar sınırın üzerindeki yerlerde,kapalı çanakları dolduran buzul
SİSMOLOJİ
Deprem bilimi
TABAN FİYAT
Resmi kuruluşlar tarafından bir ürün veya mala verilen en düşük değer
TABAN SEVİYESİ
Akarsuların döküldüğü göl ya da deniz seviyesi
TABAN SUYU
Geçirimsiz bir tabaka üzerindeki geçirimli tabakalarda biriken yer altı suyu
TAN
Güneş doğmadan önceki alaca karanlık
TAN VAKTİ
Güneşin doğuş anı, gün ağarması
TAYGA
Sert karasal iklimin etkili olduğu yerlerde görülen iğne yapraklı ormanlara verilen isim
TEKTONİK
Kırık parçalar halindeki yer katmanlarını inceleyen bilim
TEKTONİK GÖLLER
Yer kabuğunun hareketleri sırsında oluşan çanaklardaki su birikintisi
TENÖR
Maden cevheri içindeki saf metal oranı
TERMALİZM
Şifalı sulardan faydalanmaya dayalı turizm
TERMOMETRE
Sıcaklık ölçer
TERMİK
Isı ve sıcaklıkla ilgili
TERMİK SANTRAL
Katı ve sıvı yakıtları yakarak elektrik enerjisi üreten santraller
TOMBOLO
Karaya bağlanarak yarım adaya dönüşmüş ada
TOMRUK
Ormanların kesilmesiyle elde edilen gövde
TOPLU YERLEŞME
Evlerin birbirine çok yakın olduğu yerleşme biçimi
TOPOĞRAFYA
Yer şekli
TOPRAK
İçinde canlı kalıntıları, hava ve su bulunan yeryüzünün ufalanmış şekli
TORTULLANMA
Ufalanmış kaya parçalarının belli alanlarda birikmesi olayı
TURFANDA
Sebze ve meyvenin mevsimden önce elde edilmesi
TUZLA
Tuz elde edilen yer.
TRANSİT
Gelip geçme
TRANSGRESYON
Denizin karaya ilerlemesine denir
TRAVENTEN
Sularda çözülmüş halde bulunan kirecin,belli alanlarda çökelmesiyle oluşan gözenekli tabaka
TRİKOTAJ
Örme işleri
TRİZİM
Dinlenmek, görmek, tanımak vb.amaçlarla yapılan gezi
TSUNAMİ
Okyanuslarda meydana gelen deprem veya volkanik patlamaların neden olduğu dev dalgalara denir
TURBALIK
Tabanında çürümüş bitki artıklarından bir katmanın bulunduğu bataklık
TURFANDA
Mevsim başında ilk yetişen meyve veya sebze
TÜF
Volkan külü
UFALANMA
Kayaçların fiziksel ya da kimyasal yolla parçalanması olayı
UVALA
Karstik erimeyle oluşan orta büyüklükteki çukur.
UZAY MEKİĞİ
Uzaya bir roketin sırtında fırlatılan ve insan taşıyan taşıt
VADİ
Akarsuyun yatağını enine ve derinlemesine aşındırmasıyla oluşturduğu uzun çukurluk
VAHA
Çölün su bulunan bölümlerindeki yerleşim alanı
VAROŞ
Şehrin dış mahallesi
VİYADÜK
Bir ırmak yada vadi üzerinden geçiş sağlayan yüksek kara yada demiryolu köprüsü
VOLKAN BACASI
Magmanın yeryüzüne ulaşıncaya kadar geçtiği yol
VOLKANİK GÖLLER
Volkanik patlamalar ile oluşan çanaklardaki su birikintileri
VOLKANİZMA
Magmanın patlama ve püskürme biçiminde yeryüzüne çıkması
VOKAN KONİSİ
Lav ,kül,volkan bombası gibi volkanik maddelerin üst üste yığılmasıyla oluşan koni biçimli yükselti
YAĞIŞ REJİMİ
Yağışların bir yıl boyunca mevsimlere veya aylara göre dağılışı
YALIYAR
Yüksek dik kıyı
YARMA VADİ
Geçit vermeyen dağların üzerindeki akarsu aşındırma yeri
YAYLA
Yaz döneminde serin olan ve yeşil otakların bulunduğu yüksek alanlar
YENİAY
Ay’ ın dünyadan görülen yüzünün tümüyle karanlık olması
YEREL SAAT
Güneşin gökyüzündeki konumuna göre belirlenen saat
YILDIZ
Türkiye de kuzeyden esen soğuk yerel rüzgar
YÖRE
Bölüm içerisindeki yer şekilleri
YOĞUNLAŞMA
Atmosferdeki su buharının gaz halden sıvı ya da katı hale geçmesi
YÖRE
Bölüm içerisindeki farklı özelliklere sahip bölümün daha küçük birim
NOT:Bu sözlüğün
oluşturulmasında orta öğretim 9,10,11 sınıfların ders kitapları ve isabet
dershaneleri konu anlatımlı ders kitaplarından yararlanılmıştır.